Met het zomerreces in zicht heeft demissionair minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) afgelopen week schoon schip gemaakt en op de valreep nog een aantal brandende vragen beantwoord die betrekking hadden op het inmiddels in de Nederlandse Telecommunicatiewet verankerde principe van netneutraliteit. Een heikel onderwerp, waarover de Tweede Kamerleden Verhoeven (D66), El Fassed (GroenLinks) en Dijkgraaf (SGP) de minister flink aan de tand voelden. Conclusie: ondanks de nodige kritiek uit binnen- en buitenland blijft de minister pal achter de Nederlandse regelgeving over netneutraliteit staan.
Op verzoek van Tweede Kamerlid Verhoeven ging de minister in op de OPTA-kritiek zoals die 5 juni jongstleden tijdens de Roemeense conferentie Net Neutrality and the Quest for Sustainable Internet was verwoord door Remko Bos hoofd afdeling Consument, Nummers en Bestuur bij OPTA. Lees hier meer. Op de vraag van Verhoeven wat deze uitspraken nu precies betekenen voor de handhaving van netneutraliteit in Nederland, antwoordde minister Verhagen als volgt:
Minister Verhagen: ‘OPTA is toezichthouder op de Telecommunicatiewet en dus ook op de bepalingen over netneutraliteit. OPTA heeft mij verzekerd deze bepalingen uiteraard te zullen handhaven en betreurt eventueel ontstane twijfels hierover.’
Alleingang
Verhoeven: ‘Hoe verhoudt uw mening over netneutraliteit zich tot suggesties van de OPTA dat de Nederlandse Alleingang niet proportioneel is en niet per se het welzijn en de keuze van Nederlandse consumenten maximeert?’ De minister geeft aan dat zijn mening over netneutraliteit de afgelopen maanden niet gewijzigd is. ‘Nederland heeft als eerste Europese land er voor gekozen netneutraliteit bij wet te borgen, waar eurocommissaris Kroes vooralsnog lijkt te vertrouwen op marktwerking om het ongewenst blokkeren of vertragen van internetdiensten terug te dringen.’ Verhagen heeft daar minder vertrouwen in omdat zijn inziens de prikkels in de markt verkeerd liggen. 'Dat onbeperkte toegang tot het gehele internet grote maatschappelijke en economische meerwaarde heeft, is voor de aanbieder van een internettoegangsdienst economisch niet relevant.' Van een aanbieder van internettoegangsdiensten kan volgens hem daarom niet worden verwacht dat hij uit eigen beweging diensten doorgeeft die zijn eigen verdienmodel beconcurreren. De situatie zoals die vorig jaar in Nederland optrad illustreert dit volgens hem.
Stemmen met hun voeten
De grootste mobiele aanbieders kondigden vorig jaar aan concurrerende diensten alleen nog toe te staan in duurdere abonnementen. Daarmee kwam volgens de minister de mogelijkheid voor consumenten om te ‘stemmen met hun voeten’ onder druk te staan. De minister heeft daarom onvoldoende vertrouwen dat marktwerking de grote belangen die op het spel staan borgt. En die belangen zijn volgens hem te groot om daar een risico te lopen:
- In de eerste plaats denk ik aan vrijheid van meningsuiting: burgers mogen op internet in hun uitingsvrijheid en toegang tot informatie niet worden beperkt door keuzes van hun internetprovider.
- Ten tweede om keuzevrijheid: consumenten moeten zelf kunnen bepalen welke diensten ze gebruiken over hun internettoegang.
- Ten derde zorgt een open internet voor een platform waarover aanbieders van toepassingen en applicaties zonder belemmering hun diensten kunnen aanbieden, zonder daarbij afhankelijk te zijn van de toestemming van een aanbieder van internettoegang. De laagdrempeligheid om deze diensten te ontwikkelen en het (daardoor) grote aantal potentiële aanbieders zorgt ervoor dat elke klant een toepassing kan vinden die bij hem past.
Abonnementsvormen
In antwoord op vragen van het kamerlid Dijkgraaf (SGP) benadrukt minister Verhagen dat hij de kritiek van eurocommissaris Kroes op de Nederlandse implementatie van netneutraliteit, zoals verwoord in haar weblog: But I do not propose to force each and every operator to provide full Internet: it is for consumers to vote with their feet, (lees hier de volledige blog) niet deelt. 'Nee, die kritiek deel ik niet. Ik vind het ook goed als consumenten kunnen kiezen tussen verschillende abonnementsvormen. Die ruimte biedt onze wet waarin netneutraliteit is voorgeschreven ook. Zo kunnen verschillende abonnementsvormen worden aangeboden in relatie tot het verbruik door de consument, zoals de hoeveelheid verbruikte data, of de geboden kwaliteit, zoals de bandbreedte. De wet biedt echter geen ruimte voor abonnementsvormen waarbij een aanbieder van internettoegang bepaalde diensten blokkeert, omdat die concurreren met zijn eigen diensten. Ik vind het uitgangspunt van netneutraliteit met inachtneming van de resterende mogelijkheid om verschillende abonnementsvormen aan te bieden belangrijker dan de beschikbaarheid van abonnementen waarbij Voice over IP wordt geblokkeerd. Volgens de minister is de Nederlandse implementatie van netneutraliteit via de gewijzigde Telecommunicatiewet ook niet strijdig met de geest en de inhoud van de Europese Telecommunicatierichtlijnen. 'Zij is juist in de geest van die richtlijnen. In artikel 8, derde lid, onder g, van de Kaderrichtlijn gaat het er immers om dat de eindgebruiker vrij is informatie te vergaren en verspreiden en diensten en toepassingen van zijn keuze te gebruiken. Daar geeft de Nederlandse Telecommunicatiewet uitvoering aan.'
Proportionaliteit
Verhagen: ‘Met artikel 7.4a Telecommunicatiewet is het beginsel van netneutraliteit daarom in de wet verankerd. Het artikel is geformuleerd als algemeen verbod, waarbij de proportionaliteit echter niet uit het oog wordt verloren; er zijn uitzonderingen op dit verbod voor de bij wet genoemde gevallen. In de uitzonderingen is aangeduid in welke situaties belemmering of vertraging van verkeer door de aanbieder geen bezwaar oplevert, gezien de belangen die netneutraliteit beoogt te beschermen en de belangen van die uitzonderingen.
VOIP-onlydienst
Verder wijst de minister er in het kader van de proportionaliteit op dat de voorgestelde netneutraliteitsbepaling zich beperkt tot het bieden van internettoegang. Dit betekent dat de regeling er niet aan in de weg staat dat ondernemingen via het internet losse diensten aanbieden, zoals bijvoorbeeld een VOIP-onlydienst. Het aanbieden van een op een specifieke behoefte van de gebruiker gerichte dienst via internet blijft dus mogelijk. Tevens blijft het mogelijk om managed services te bieden waarbij bandbreedte wordt gereserveerd voor IP gebaseerde diensten die via het eigen netwerk worden aangeboden, zoals IPTV.
Minister Verhagen staat nog steeds pal achter de wettelijke verankering van netneutraliteit. Hij vindt het daarom geen goed idee om OPTA op korte termijn onderzoek te laten doen naar de wijze waarop Nederland netneutraliteit heeft geïmplementeerd en of daarmee wel op proportionele wijze tegemoetgekomen is aan de wensen van consumenten en de daadwerkelijke problemen. Verhagen: 'Ik zie het nut van zo’n onderzoek op dit moment niet in, omdat de gewijzigde Telecommunicatiewet net door de Staten-Generaal is aangenomen. Voor een evaluatie is het te vroeg aangezien de wet nog in werking moet treden en vervolgens enige tijd in werking moet zijn om de daadwerkelijke effecten in de praktijk te kunnen beoordelen.'
Reageren is niet mogelijk