Nederland behoort tot de wereldwijde top waar het gaat om mobiele dekking en de penetratie van mobiele apparaten. Dat is weliswaar een keurige prestatie, maar qua indoordekking kunnen er nog grote slagen worden gemaakt. Immers, het gros van het mobiele verkeer, zo'n 80%, vindt plaats binnen gebouwen. Met de explosieve toename van de vraag naar capaciteit wordt indoordekking inmiddels een must-have voor bedrijven en organisaties die aan de vooravond staan van hun digitale transformatie terwijl 5G-netwerken over enkele jaren realiteit zullen zijn.
Allereerst: hoe doen we het in Nederland qua mobiele communicatie in het algemeen? Bijzonder goed, zo blijkt uit recent onderzoek door OpenSignal. Volgens het onderzoeksbureau staat Nederland in de wereldwijde top vijf van landen met de beste toegang tot 4G-netwerken terwijl ook de downloadsnelheid met een gemiddelde van 38,36 Mb/s de koppositie van Nederland op het gebied van mobiele communicatie ondersteunt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel bedrijven en organisaties in toenemende mate neigen naar een mobile only-beleid, of in ieder geval willen voorzien in de behoefte van werknemers om 24/7 bereikbaar en online te zijn. Mobiele werknemers zijn meer betrokken en productiever, is vaak de gedachte.
Ondermaatse indoordekking funest voor mobile only
De praktijk is echter weerbarstig. Een eind vorig jaar gepubliceerde studie van Verdonck, Klooster & Associates schetst een onthutsend beeld: bijna een derde (31%) van de respondenten geeft aan geen mobile only-beleid te voeren vanwege de gebrekkige dekking binnen het kantoorpand. Ter vergelijking: slechts 14 procent noemt kosten als een belemmering hiervoor en ook 14 procent haalt onvoldoende landelijke dekking aan. Kortom, indoordekking, of juist het gebrek hieraan, is nog altijd een significant probleem.
De oorzaken zijn bekend en oplossingen worden al geboden. De absorptie door materialen zoals steen, hout en vocht in muren, maar ook afscherming door metaal kan met name bij hoge frequenties leiden tot een slechtere indoordekking. Dit geldt met name voor mobiel dataverkeer. Voor uitdagingen met betrekking tot indoordekking bestaan verschillende technische oplossingen, zoals de uitbreiding van het 4G macro-netwerk, indoor 4G pico-cellen van een gelicentieerde operator, gedistribueerde antenne-systemen (DAS), waaronder ook multi-operatoroplossingen en WiFi en Voice-over-WiFi.
Politieke agenda
[userquote user="906"]BTG werkt er in diverse expertgroepen binnen de vereniging, en in samenwerking met de providers, aan om indoordekking en de hiervoor benodigde ontwikkelingen tot vormen van standaardisatie hoger op de politiek, economische en maatschappelijk agenda te krijgen. Daarnaast voert BTG dit thema herhaaldelijk op tijdens de beleidsvormende discussies met overheid en markt. Hierbij vraagt BTG aandacht voor de zakelijke gebruikersbelangen, dus voor de organisaties die verantwoordelijk zijn voor een goede indoordekking/beschikbaarheid en capaciteit binnen de gebouwomgevingen, waarin zij hun bedrijven hebben gevestigd en zij hun corebusinesses moeten realiseren.
De visie van BTG is dat out- en indoordekkingsvraagstukken één integraal themagebied vormen, waarin vanuit zowel de belangen van de overheid, als de markt en zakelijke/niet-zakelijke afnemers integraal beleid nodig is. De overheid geeft hieraan inmiddels al gehoor door dit themagebied als zodanig op te nemen in hun concept strategie Mobiele Communicatie, dat momenteel door het ministerie van Economische Zaken wordt afgerond. BTG gelooft in deze integrale samenwerking en zet zich als branchevereniging in voor de realisatie en uitvoering van dit beleid.[/userquote]
Investeringen in indoordekking lopen op
In Nederland maken mobiele providers steeds vaker werk van het verbeteren van indoordekking. In praktijk wordt hiervoor vaak gebruikgemaakt van offload via WiFi-netwerken. Echter, in tegenstelling tot consumenten ligt dit bij zakelijke gebruikers minder eenvoudig wanneer zich plots honderd werknemers op het bedrijfsnetwerk bevinden en voor hun werkzaamheden afhankelijk zijn van stabiele, continue connectiviteit. Het verliezen van een verbinding tijdens een hand-over van 4G naar WiFi behoort dan ook niet tot de opties.
Er wordt ook flink geïnvesteerd in small cells, kleine cellen. De marktvorsers van IHS meldden begin dit jaar dat de markt voor deze kleine cellen in 2016 met 43 procent was gegroeid naar een afzet van 1,7 miljoen units. De omzet uit small cells wereldwijd nam met ruim een kwart (+26%) toe naar 1,5 miljard dollar. Voor de lange termijn verwacht IHS een gemiddelde jaarlijkse groei van 8,7 procent tot 2021. Veel groei wordt nog wel uit outdoor- en rurale oplossingen gehaald, maar de indoor-uitrol neemt toe binnen het grootzakelijke en stedelijke segment. Small cells worden nu bijvoorbeeld veel ingezet in publieke gebouwen, zoals voetbalstadions.
5G en dan?
De sleutel tot effectieve indoordekking ligt enerzijds in capaciteit en anderzijds in een ononderbroken signaal met een groot bereik. Het probleem is echter dat moderne gebouwen steeds vaker en beter worden geïsoleerd waardoor de kans op blokkades alleen maar toeneemt. Tegelijkertijd maakt 5G de situatie complexer door de hoge frequentie van datatransmissie. Daarnaast geldt dat 5G op lage frequenties zal worden toegepast waardoor het bereik weliswaar groter is, maar dit ten koste gaat van datasnelheden. Voor de beoogde 5G-snelheden – tot 300 GB/s – zijn frequenties nodig die hoger zijn dan de traditionele frequenties.
Huidige, moderne DAS-systemen kunnen een deel van de uitdagingen aanpakken doordat zij via bijvoorbeeld repeaters het bereik en de capaciteit in gebouwen kunnen vergroten. Dit vraagt wel een investering van pandeigenaren terwijl zij tevens het risico lopen op een lock-in bij één leverancier of mobiele operator. Om dit te voorkomen, wordt steeds vaker gesproken over het Neutral Host-model, waarbij het interne DAS-systeem kan worden aangesloten op meerdere providers en waarbij de pandeigenaar, of in ieder geval een derde partij, in control is. Het model is wegens zijn flexibiliteit en lagere kosten bij uitstek geschikt voor 5G. Daarnaast zullen small cells op termijn een belangrijk onderdeel gaan worden van mobiele netwerken om tegemoet te kunnen komen aan de explosief groeiende vraag naar dekking en capaciteit.
DAS
[userquote user="906"]"De realisatie van een DAS is een aanzienlijke investering, waarmee, indien goed aangelegd, ook de indoordekking wordt verbeterd. Het rendement van de investering kan worden verhoogd als men de dekking en beschikbaarheid van aanvullende systemen en/of voorzieningen kan aanbieden via het zelfde DAS. Voorbeelden hiervan zijn onder andere C2000 (landelijke portfonie) en/of private GSM of LTE op termijn. Daarnaast kan men het rendement verhogen door koppeling van alle in Nederland beschikbare providers te realiseren. De TCO en doorontwikkeling vormen aandachtspunten. Het beheer van een DAS is vrij complex, de mutatiegraad groot wanneer men veel verbouwingen of nieuwbouw realiseert. Dimensionering, projecttering vormen dan uitdagingen waarop men goed moet zijn voorbereid. Dit geldt ook voor frequentiespectrum- en interferentievraagstukken en de uitbreiding van een bestaand DAS voor nieuwe technieken zoals 5G. Dit vergt een goede visie, kennis en expertise bij zowel de zogenaamde ‘landlords’, de eigaren of beheerders van het gebouw of gebouwencomplex waarin het DAS is gerealiseerd, als de leverancier die het betreffende DAS aanlegt of beheert.
Verder is het ook van belang dat men de toepassingsgebieden van het DAS in samenhang ziet met andere draadloze netwerken in een gebouwomgeving, zoals WiFi en narrowband IoT. Dit vergt een goede integrale visie/strategie, waarin de draadloze netwerken in een gebouwomgeving in relatie tot de te gebruiken systemen en voorzieningen efficiënt worden bezien in relatie tot de businesseisen van een organisatie. Dus welke randvoorwaarden stelt men aan de beschikbaarheid, redundantie, capaciteit en veiligheid van de aangeboden voorzieningen. Hierbij moet in ogenschouw worden genomen dat de te bieden beschikbaarheid van voorzieningen via het DAS deels afhankelijk zijn van de mate waarin de leveranciers van de te koppelen voorzieningen hun beschikbaarheidgaranties kunnen afgeven, zoals bijv. de door de MNO’s aangeboden mobiele data- en spraakvoorzieningen, die mede afhankelijk zijn van de landelijk geboden dekking en beschikbaarheid."[/userquote]
