Op 3 december is in het bestuursgebouw van de Universiteit Utrecht de BTG themabijeenkomst Indoordekking gehouden in samenwerking met de Expertgroep Indoordekking. Het thema werd met interessante sprekers vanuit alle invalshoeken belicht. Klik hier voor de presentaties van deze middag
Op deze uitstekend verzorgde middag in het bestuursgebouw van de Universiteit Utrecht werden de bijna 100 aanwezigen welkom geheten door Petra Claessen, Directeur BTG/TGG en dagvoorzitter Wolter Lemstra (Business Universiteit Nyenrode). Petra blikte kort terug op de succesvolle BTG bijeenkomsten in 2018 en nodigde iedereen uit voor de nieuwjaarsbijeenkomst die gehouden wordt op 23 januari 2019 in Sociëteit De Witte in Den Haag. Het strategische thema van BTG in 2019 is “Digital Connectivity, continued” en er zijn tien focuspunten gedefinieerd waar expertgroepen mee aan de slag gaan. Het beleid van BTG in 2019 is erop gericht dat er strategische samenhang bestaat tussen de inhoudelijke thema’s in de vereniging en de producten en diensten van dochterorganisatie Telegrootgebruik.
Visie EZK Indoordekking in relatie tot 5G en frequentiebeleid
Peter Anker, senior beleidsmedewerker van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gaf een overview van de ontwikkelingen op het vlak van draadloze communicatie en focuste zijn verhaal op de komende veiling van frequenties voor 5G. Begin 2019 komt het advies van de ACM aan EZK over de situatie in Nederland na het goedkeuren door de EU van de overname van Tele2 NL door T-Mobile waardoor een nieuw competitief landschap is ontstaan. De vraag is of er wederom frequentieruimte gereserveerd moet worden voor een nieuwe operator of dat het beschikbare spectrum verdeeld kan worden tussen de bestaande drie operators. Wat in ieder geval duidelijk is dat er een harde dekkings- en capaciteitseis zal komen voor de te veilen frequenties. De eis wordt dat er op 98% van de oppervlakte van elke Nederlandse gemeente outdoor dekking gerealiseerd moet worden. Daarnaast noemde hij ook het toenemende belang van gespecialiseerde bedrijven die diensten verlenen aan bedrijven als Havenbedrijf, Schiphol, etc en waarvoor frequentieruimte zal worden ingeruimd. Naast de beschikbare vrije Wifi en Dect Guard band (1800 Mhz) zal er hiervoor ook in andere banden ruimte gereserveerd worden (3500 Mhz en 26 Ghz).
Oplossingsmogelijkheden voor gebruikers
Door Jos Beriere van KPN werden vanuit verschillende invalshoeken een aantal mogelijke oplossingen gepresenteerd om de indoordekking problematiek op te lossen. Hij schetste drie oplossingsrichtingen die KPN toepast en die elk hun eigen businesscase hebben. Wat is de economische lifecycle waar rekening mee gehouden moet worden? Digitalisering speelt tegenwoordig in op de primaire doelstellingen van een gebouw. De gebouw (huur) opbrengsten, kosten infra, schoonmaak, risico opslag, leegstand en mogelijk versneld afschrijven, spelen allemaal een rol in de businesscase van de gekozen oplossing.
Cluster Development, Gebruikers Case CBRE
Koen Mioulet schetste namens CBRE een aantal praktijkcases vanuit het perspectief van CBRE, een van de grootste gebouweigenaren en beheerders in de wereld. Een tot de verbeelding sprekend voorbeeld was de indoor wireless ontsluiting van alle kantoorgebouwen aan de Zuidas in Amsterdam die eigendom zijn van CBRE. Door de gebouwen onderling met glasvezel te verbinden en apparatuur “hotels” te creëren voor alle operators kan op een efficiënte manier een goede draadloze experience geboden worden aan de vele vaak snel wisselende huurders van deze kantoorpanden. De koppelingen worden gerealiseerd op laag 1 van het OSI model en de CBRE organisatie zorgt voor het beheer van deze laag. De operator blijft verantwoordelijk voor zijn eigen klantexperience. CBRE biedt een huurprijs per vierkante meter inclusief draadloze dekking.
Indoor Connectiviteit op de Campus
Frans Panken en en Ljupco Jorguseski hielden een interessant betoog over de visie van respectievelijk Surfnet en TNO over de ultieme wens van de klant (student), die altijd en overal zonder problemen wil communiceren. Surfnet en TNO willen geen vendor lock-in en zijn samen een strategische studie gestart over het zogenaamde Neutral Host concept. Hierbij wordt er voor de campus (100+ gebouwen) een neutrale (5G) core gerealiseerd die alle gebruikers kan bedienen die zich binnen de gebouwen bevinden van bijvoorbeeld een universiteit. Surfnet bezit een uitgebreid glasvezelnet dat zich uitstrekt over alle Nederlandse universiteiten en HBO instellingen. Men kan tegen lage kosten vele lichtpaden creëren van 100 tot 400 gigabit. Door op een centrale plaats koppelingen te maken met de bestaande operators kan men zo de gebruikers een prima draadloze experience geven zonder dat de diverse operators daarvoor elk grote investeringen hoeven te doen.
Aansluitend gaf Arjen Sinnema van de firma Cellnex een aantal praktijkvoorbeelden van Neutral Host concepten, zoals men die in het buitenland heeft gerealiseerd. Een zeer sprekend voorbeeld was de implementatie in de stad Barcelona waarbij Cellnex nagenoeg het gehele stadscentrum inclusief stadions, shopping centers etc. heeft ontsloten met een draadloze infrastructuur, die door alle operators in Spanje wordt gebruikt. Het voordeel voor de steden is dat over (1) infrastructuur, die ook lantaarnpalen, reclamezuilen, bushokjes, etc omvat, alle operators toegang hebben. Voor de gemeente is van belang dat niet elke MNO zijn eigen unieke infra heeft en voor de gebruikers is het grote voordeel dat er overal dekking is onafhankelijk bij welke operator men zijn abonnement heeft afgesloten. Deze constructie biedt met name voor de uitrol van 5G een uitstekende basis omdat daar een groot aantal extra opstelpunten (factor 5) gerealiseerd zal moeten worden. Ook in Italië heeft men verschillende van dergelijke implementaties. De firma staat klaar om dergelijke toepassingen ook in Nederland te ondersteunen.
