De stad dijt uit. En als logisch gevolg neemt daar (omheen) ook het verkeer toe. Verstedelijking is een probleem dat regionaal, nationaal en zelfs wereldwijd speelt. Hoe houden we de stad bereikbaar? Het Center of Expertise Smart Sustainable Cities van de Hogeschool Utrecht (HU) heeft hiervoor het programma Smart Urban Mobility ontwikkeld. Lector Pascal Ravesteijn is de kartrekker en vertelt hierover.
De bereikbaarheid van de stad is van groot belang voor bewoners, werknemers en bezoekers. De economische schade van slechte bereikbaarheid is groot en gaat ook ten koste van de leefbaarheid (ecologische schade) in de stad. Het programma Smart Urban Mobility richt zich op systeemverandering, gebaseerd op slimmere, groenere en veiliger vervoersoplossingen. De focus ligt op mobiliteit en logistiek in en rond de provincie en gemeente Utrecht. Met de groei van de regio Utrecht nemen naast bezoekersaantallen, ook het woon-werk verkeer van en naar de stad toe en daarmee de druk op ov-knooppunten en de ringwegen rond de stad. De slechte bereikbaarheid van Utrecht Science park in de spits is hier een typisch voorbeeld van. Samen met andere Utrechtse locaties is het Science park dan ook een living lab waarin verschillende oplossingen worden ontwikkeld en uitgeprobeerd.
De economische schade van slechte bereikbaarheid is groot en gaat ook ten koste van de leefbaarheid
Radicale verandering
Smart Urban Mobility (SUM) heeft een direct verband met slim, groen en geïntegreerd vervoer. Alleen een radicale verandering van het vervoerssysteem kan voorzien in de groeiende behoefte aan mobiliteit en goederenvervoer. Het programma SUM draagt ook bij aan gezondheid, demografische veranderingen en welzijn. Denk daarbij aan kwaliteit van de leefomgeving in de stad, de positieve invloed van lopen en fietsen op de gezondheid en toegang tot mobiliteit voor alle groepen in de samenleving. Ook het gebruik van de opslagcapaciteit van elektrische voertuigen als buffer voor het elektriciteitsnet en het overstappen naar hernieuwbare energiebronnen zijn allemaal voorbeelden die een bijdrage leveren aan veilige, schone en efficiënte energie.
Mobility as a service
De HU werkt samen met bedrijven die producten en diensten ontwikkelen die beter gebruik van bestaande en nieuwe vervoersystemen mogelijk maken. Denk daarbij aan mobility as a service (MaaS) waarbij slim gebruik wordt gemaakt van combinaties van openbaar vervoer, (elektrische) fiets, car-sharing, slim gebruik van de privé-auto en lopen, waarbij het perspectief van de gebruiker het belangrijkste uitgangspunt is. Essentieel bij de ontwikkeling van MaaS-concepten is het gebruik van data uit verschillende bronnen van meerdere partijen. Zoals verkeersdata van ANWB en RWS in combinatie met data van commerciële bedrijven als Uber en TomTom, aangevuld met bevolkingsdata van provincie en gemeenten en informatie over het milieu zoals luchtkwaliteit. Nu is het vaak zo dat de benodigde data wel aanwezig is, maar dusdanig verspreid over verschillende systemen, in verschillende formats en bij verschillende eigenaren, dat het praktisch onmogelijk is om alle benodigde data bij elkaar te krijgen. Zelfs al zou alle data beschikbaar zijn dan nog is het een enorme uitdaging om deze geschikt te maken voor analyses en het ontwikkelen van innovatieve MaaS-concepten.
Digitalisering & betere ontsluiting
Vanuit het Center of Expertise Smart Sustainable Cities werken naar bedrijven, ook studenten in interdisciplinaire teams aan complexe praktijkopdrachten omtrent Smart Mobility. Ook wordt er samengewerkt met het Blockchainlab en Big Datalab. Een mooi voorbeeld van zo’n complexe praktijkopdracht is een challenge die de Economic Board Utrecht en HU samen met Rijkswaterstaat en Sweco organiseren. De insteek: hoe kan digitalisering bijdragen aan een betere ontsluiting van de regio? Klaes Sikkema, domeinmanager SLIM bij de EBU verwacht dat de komende jaren de bouw- en renovatiewerkzaamheden aan de wegen rondom Utrecht tot gemiddeld bijna een uur stilstand per dag gaan leiden. We voelen dus de noodzaak om tot oplossingen te komen met minder verplaatsingen en een betere spreiding.
Buiten de gebaande paden
Sikkema vindt dat we mensen handelingsperspectief moet bieden, gebaseerd op adequate en actuele inzichten. Denk aan multimodale reisplanners die adviseren welke vervoersmiddel op welk moment optimaal is binnen de door jouw gestelde comforteisen. Maar ook aan afspraken in de digitale agenda’s die gecombineerd met modaliteitkeuzes inzicht bieden in de belasting op de verschillende infrastructuren. EBU werkt met de HU samen om studenten uit te dagen om buiten de gebaande paden te treden en met vernieuwende oplossingen te komen die samen met het bedrijfsleven gerealiseerd kunnen worden. In de toekomst hopen we vanuit de HU thematische netwerken te ontwikkelen. En daarnaast ook te faciliteren in onderzoekers, professionals en studenten die kennis delen en creëren op het gebied van Smart Urban Mobility.
Over de auteur
Dr. ing. Pascal Ravesteijn is sinds 2013 lector Procesinnovatie en Informatiesystemen bij de Hogeschool Utrecht. Met praktijkgerichte projecten doet hij onderzoek naar de mogelijkheden van IT, het ontwikkelen van nieuwe business-modellen en het innoveren en optimaliseren van bedrijfsprocessen. Hij spitst zijn onderzoeksactiviteiten toe op innovatie in de logistieke en zorgsector. Daarnaast is hij voor het Center of Expertise Smart Sustainable Cities van de HU trekker van de programmalijn Smart Urban Mobility. Ravesteijn staat op en voor samenwerking. Interesse? Stuur een bericht naar: pascal.ravesteijn@hu.nl
