Tekst: Marjolijn Straatman Beeld: skitterphoto via pexels
De smart city is een belangrijk thema voor BTG. Reden waarom de brancheorganisatie de Expertgroep Smart Society opzette. Deze bestaat onder meer uit partijen uit de achterban en opereert voor een deel als kennisinstituut. De Expertgroep wil gemeenten ondersteunen in hun transformatie naar een slimmere stad en doet dat bijvoorbeeld met een recent ontwikkelde structuur waarop smart cities kunnen worden gebouwd.
Een duurzame omgeving die in meerdere opzichten prettig is om in te verblijven. Een plek ook, waar aan uitdagingen en problemen nu en in de toekomst op een slimme manier het hoofd wordt geboden, vaak met behulp van al even slimme ICT-oplossingen. Het is hoe een smart city eruit kan zien. Veel Nederlandse gemeenten willen best slimmer worden. In de praktijk hebben ze alleen nog niet altijd in kaart hoe de aanpak van deze transformatie eruit moet zien. Precies een probleem waarop de Expertgroep Smart Society van BTG inspeelt. Deze bestaat voor een groot deel uit partijen uit de branche die slimme ICT-oplossingen bieden en in de infrastructuur van een smart city kunnen voorzien. De Expertgroep voert regelmatig overleg, gelet op de coronacrisis, momenteel veelal via videocalls. Zoals in een videomeeting in mei van dit jaar, waarin enkele leden van de Expertgroep uiteenzetten hoe de groep te werk gaat en met welk doel.
Urgentie
De Expertgroep is geformeerd als antwoord op een behoefte. Jan Honig trapt af met een uitleg: “Een deel van de achterban van BTG fabriceert producten die samen de basis kunnen leggen voor een smart city: een toekomstvaste communicatie-infrastructuur die gemeenten kunnen gebruiken in het verwezenlijken van hun doelstellingen. Dat is ons doel. Met de Expertgroep brengen we een zo breed mogelijk palet aan kennis, kunde en ervaring uit de branche bij elkaar om gemeenten een volledig verhaal te kunnen bieden. De laatste tijd zijn we, al dan niet als gevolg van de situatie rondom corona, in een stroomversnelling beland en zien we dat gemeenten dringend verlegen zitten om bepaalde instrumenten. Het ontbreekt hen aan kennis. Er zijn wel trials, maar er wordt niet doorgepakt. Die trend willen we doorbreken met de Expertgroep.”
Evangeliewerk
Hans Leijting signaleert een zekere rijpheid ten aanzien van het thema smart city bij gemeenten. Volgens hem hebben de komst van corona en ook die van 5G die versneld. “De vraag is hoe de nieuwe wereld eruit gaat zien, er wordt gesproken over instrumenten zoals crowd- en traffic management. Maar BTG heeft natuurlijk de laatste jaren ook het nodige evangeliewerk verricht. Lange tijd was er een trust issue tussen bedrijfsleven en overheid, maar zeker nu is het van groot belang dat de twee nader tot elkaar komen.” In de Expertgroep zijn de krachten gebundeld met het idee om gezamenlijk aan de slag te gaan met de pijnpunten in gemeenten. In een slimme stad komen verschillende disciplines bij elkaar, zo stipt Epko van Nisselrooij aan: “De smart city leunt op de pijlers sensoriek, IoT-devices en alle data die ze opleveren. Vanzelfsprekend is connectiviteit essentieel om al de data bijeen te brengen en vervolgens te verrijken. In de Expertgroep komen die werelden bijeen.” Jacco Saaman verwoordt het als volgt: “Vanuit de praktijk is samenwerken en verbinden nodig om invulling te geven aan een smart city. De kern: van meten naar data naar informatie en dan samen.”
Van links naar rechts Hans Leijting, Epko van Nisselrooij en Jacco Saaman
Structuur voor smart city
Figuurlijk gezien kunnen de leden van de BTG, en de branche op zich, met elk hun eigen product of dienst fungeren als een puzzelstuk in de opbouw van de smart city. De Expertgroep biedt nu de rand van die puzzel aan, zoals Patrick Verstappen het metaforisch verwoordt. Hiermee doelt hij op de zogeheten stack – een blauwdruk eigenlijk- die de Expertgroep heeft ontwikkeld voor de smart city. De stack is een framework, een structuur waarop het bouwwerk dat de smart city is kan worden geconstrueerd en die bestaat uit verschillende lagen. De stack is herbruikbaar, leveranciersonafhankelijk en dus toe te passen in verschillende gemeenten. Verstappen vervolgt: “Achter de stack, in feite een visualisatie van de structuur, gaan verschillende competenties en technologieën schuil.”
Patrick Verstappen
Hulp bij vraagstukken
De stack omvat meer dan alleen technologie, benadrukt Leijting. De visualisatie kan gemeenten helpen meer inzicht te krijgen in de domeinen en denkpatronen die aandacht behoeven op de weg naar een slimmere stad. “Wat er met data moet gebeuren bijvoorbeeld, hoe die kan worden ontsloten in combinatie met de eigen systemen van gemeenten, en wat ze daarvoor moeten ondernemen”, zegt hij. De stack stelt gemeenten volgens Danny Frietman in staat om te opereren in het hart van (bestuurlijke) vraagstukken. Hij schetst een voorbeeldsituatie waarin een wethouder in de toekomst het carnaval in zijn gemeente in goede banen moet leiden om geen nieuwe uitbraak van COVID-19 in de hand te werken. “Technologie kan hierin een fundamentele oplossing zijn, in dit voorbeeld door de gemeente te ondersteunen met bijvoorbeeld crowd management.” Het zijn vraagstukken die, net zoals andere aandachtspunten in de stack, aan bod komen in een serie webinars die de Expertgroep Smart Society organiseert. Onder de naam BTG Knowledge Café vinden deze sessies plaats. Eén van de webinars handelde bijvoorbeeld over de impact van digitalisering en de ontwikkeling van een governancemodel dat is vereist voor het realiseren van een smart city.
Propositie
Tot op heden is de Expertgroep actief geweest in het definiëren van de stack en het productportfolio. Nu is de tijd aangebroken om deze uit te dragen. Een extra dimensie binnen de stack moet daar volgens de sprekers bij helpen de processen begrijpelijker te maken en meer toegankelijk. “We hebben twee journeys in kaart gebracht en onderzocht welke technologieën elk raakt, welke partijen er betrokken moeten zijn, welke domeinen en hoe veiligheid wordt gewaarborgd”, zegt Leijting. Voor een ICT-bedrijf is het doorgaans niet mogelijk om solitair een totaaloplossing aan te dragen voor vraagstukken binnen het thema smart cities. Binnen de Expertgroep kunnen volgens Honig verschillende partijen in gezamenlijkheid een propositie doen richting gemeenten. De stack gaat uit van een open ecosysteem waarin het ook mogelijk moet zijn om nieuwe partijen, en eventuele partners van gemeenten, toe te laten zodat gemeenten zich niet in een lock-in wanen.
Lokaal
Een grote rol is volgens Verstappen in de transitie naar een smart city weggelegd voor het lokale bedrijfsleven. Met name aan de applicatiekant kunnen bedrijven hun steentje bijdragen, een voorbeeld van de werkgelegenheid die de transformatie oplevert. Paul Bree van Alcatel-Lucent Enterprise signaleert ook een sterke behoefte van retailers in de te transformeren gemeenten. “De branche staat nu zwaar onder druk. Door gebruik van de stack en het open ecosysteem kunnen ook voor hun behoeften snel en adequaat oplossingen worden gevonden die alle partijen helpen.” Saaman geeft aan dat de propositie in de driehoek van de samenwerking zit, waarbij zowel het bedrijfsleven, de partners als de overheden ieder een rol vervullen en samen de integratie bouwen. “Er is een grootscheepse integratie vereist”, blikt Leijting vooruit. “ICT-leveranciers werken aan de voorkant, met cameratechnieken en sensoren die data opleveren. Die data moet echter ook zijn weg vinden naar een platform en vervolgens integreren met de systemen van gemeenten. Ook daarbij moeten verschillende partijen, bedrijven, worden betrokken.”
In gesprek met gemeenten
De structuur is er. Niettemin is er nog voldoende werk aan de winkel in de transitie naar de smart city. Nu de stack is uitontwikkeld, luidt de vraag wat de volgende stappen van de Expertgroep zullen zijn. Honig besluit: “We gaan de komende tijd veel in gesprek met gemeenten zelf, zoals we laatst deden met de gemeente Almere in één van onze webinars. Er is nu vooral inzet vereist in het realiseren van meer bewustwording.”
Samenwerking Future City Foundation
BTG en de Future City Foundation gaan intensief samenwerken om de digitalisering van Nederlandse steden een boost te geven. Een gemeenschappelijk doel is één van de factoren die hen bindt: duurzaamheid in een democratisch Nederland. De samenwerking bestaat onder meer uit het verbinden van de uitgebreide netwerken van beide organisaties, en het gezamenlijk aanbieden van concrete oplossingen aan partners die zich inzetten voor een gezonde stedelijke leefomgeving, zoals BTG’s directeur Petra Claessen het eerder verwoordde.
Bron: www.btg.org
Use cases
Opstapje naar een slimmer Aberdeen
CommScope realiseerde in Aberdeen een zogeheten gecentraliseerd radio access netwerk (CRAN) dat door meerdere operators wordt gebruikt. Volgens Patrick Verstappen van CommScope is dit een opstap naar de slimme stad. Hij legt het uit: “CommScope heeft hier samen met de Wireless Innovation Group het eerste Europese CRAN-netwerk gebouwd. Zie het als een communicatie-infrastructuur met 11 outdoor small cells: dit zijn access points voor 5G die gebruikmaken van bestaand straatmeubilair zoals lichtmasten en verkeerslichten. Op basis van deze infrastructuur is bijvoorbeeld traffic management toe te passen door er camera’s aan te koppelen en data te verzamelen en door te sturen.”
Bijdragen aan leefbaarheid in Almere
Gemeente Almere wil de leefbaarheid optimaliseren. Axis Communications draagt hieraan bij, meldt Epko van Nisselrooij. “We ondersteunen de gemeente waarbij cameratechnologie, video-analyses en oplossingen van ecosysteempartners van Axis steeds meer multidisciplinair worden ingezet en er meerdere domeinen met elkaar worden verbonden zoals openbare orde en veiligheid, mobiliteit en milieu. Vormen van crowd management, verkeerstellingen en andere vormen van analyses maar ook bodycamera’s, audio-toepassingen en geïntegreerde camerasensoren in verlichtingsmasten zijn onderdeel van deze ontwikkeling. Hierdoor is, zowel voor de operationele diensten als de bestuurders en ook bewoners, bezoekers en ondernemers, steeds meer versnipperde data als bruikbare informatie beschikbaar. Dat draagt bij aan de leefbaarheid van Almere en de digitale transformatie waarin deze en andere steden verkeren.”
5G en crowd control testen in de Arena
Nokia testte in de Arena de eerste diensten over 5G, in het kader van crowd control bij de vier wedstrijden die het voor het EK moest hosten. De telecomleverancier bouwde samen met KPN, de gemeente Amsterdam en de Arena een testopstelling met applicaties voor binnen en buiten het stadion, laat Hans Leijting weten. “Hieronder viel onder meer crowd control via camera’s en software die mensen telden in een bepaalde oppervlakte. Bij te grote drukte grepen met bodycam uitgeruste stewards, die over hetzelfde 5G-netwerk communiceerden, in. Werd het te druk bij een ingang dan werd de rij verdeeld over andere ingangen die leeg waren.”
Responsive-diensten voor een slimme stad
Alcatel-Lucent Enterprise kan de transformatie naar een slimme stad ondersteunen met behulp van technologie, volgens Paul Bree: “We hanteren netwerken en slimme camera’s binnen het thema safety en security, maar leveren ook oplossingen ten aanzien van verduurzaming. Door het verbinden van slimme lantaarnpalen, laadstations en fijnstofmeters in wijken zorgen wij voor een kosten- en energiebesparing waarbij het leefklimaat kan worden verbeterd. Ook ten aanzien van mobiliteit kunnen we gemeenten ondersteunen. Door bezoekers van een stad te voorzien van de juiste, automatische informatie (crowd control en smart parking) dragen we bij aan een veiligere leefomgeving met minder CO2-uitstoot.”
Mobiliteit en luchtkwaliteit
“In de gemeente Breda staan Groen, Grenzeloos en Gastvrij de komende jaren in de beleidsuitvoering, door digitalisering, samenwerking en de integratie tussen gemeente, burger en bedrijfsleven worden de uitdagingen samen opgepakt. Technologie vormt -naast de menselijke verbindingen- de tweede verbindende factor waardoor de uitdagingen meetbaar, beheersbaar en bestuurbaar worden”, zegt Jacco Saaman van SPIE. Voorbeelden waarin SPIE en daarmee ook de BTG Expertgroep is betrokken zijn volgens hem onder meer de mobiliteitsvraagstukken, de luchtkwaliteit en de publieke ruimte. “Alles moet er immers tiptop uitzien voor bewoners van de stad, maar ook voor de gasten die de stad bezoeken.”