Is Ron Kolkman ‘de laatste CIO’ bij Rijkswaterstaat? Misschien, maar zijn ambitie is in ieder geval om digitale technologie volledig te integreren in het primaire proces van zijn organisatie. Hij streeft er als CIO vooral naar deexclusiviteit van IT te doorbreken om tot concrete oplossingen – voor huidige en toekomstige – uitdagingen te komen
Ron Kolkman heeft in de loop van zijn carrière als CIO de rol van technologie ingrijpend zien veranderen. “Tot voor kort had IT, zeker bij de overheid, een soort exclusiviteit geclaimd op het gebied van de digitalisering. Dat zie je aan allerlei termen als ‘digitale transformatie’. Daardoor beschouwden veel mensen IT als iets geheim- zinnigs. Gelukkig zie ik daar nu verandering komen. Als CIO probeer ik in ieder geval uit te dragen dat dit vakgebied van ons allemaal is.”
Hij vervolgt: “De verandering die ik daarbij zie is dat het commitment om digitalisering te omarmen bij steeds meer mensen doordringt. Om een voorbeeld te nemen bij Rijkswaterstaat: vroeger maakten mensen betonnen tunnels, en daarmee was hun werk klaar. Maar tegenwoordig moet IT al aan de voorkant van dat proces worden meegenomen, omdat we anders helemaal geen tunnel kunnen bouwen.”
Die omslag in de rol van technologie heeft ervoor gezorgd dat niemand IT nog als een ‘laatste ding’ ziet: “IT volledig is geïntegreerd in het systeem. Dat is een goede, en tegelijk noodzakelijke, beweging. Bij Rijkswaterstaat zeg ik dan ook wel eens gekscherend dat ik waarschijnlijk de laatste CIO ben. Ik bedoel daarmee dat het geen bijzondere functie meer zou moeten zijn. IT moet gewoon onderdeel zijn van het primaire proces.”
Dit neemt niet weg dat er verschillen bestaan tussen de technologiebedrijven waar een organisatie als Rijkswaterstaat zaken mee doet. “We hebben eigenlijk met twee soorten bedrijven te maken. Wanneer we kijken naar de GWW-sector, wat staat voor grond-, weg- en waterbouw, dan hebben de bedrijven die bijvoorbeeld tunnels bouwen met daarin IT een heel ander karakter dan consultancy bedrijven die zich met data-analyse en systeemintegratie bezighouden.Dat zijn echt gescheiden werelden, al komen ze wel steeds dichter bij elkaar.”
In zijn rol als CIO brengt hij die werelden, en de rest van de organisatie, bij elkaar. “Ik denk dat het essentieel is dat je elkaar heel goed weet te vinden binnen de IV- kolom (Informatievoorziening). Dat werkt hier goed omdat ik als CIO ook verantwoordelijk ben voor de uitvoering, dat is niet overal zo. Dat is de enige manier om volledig verantwoordelijk te zijn voor de IT-organisatie, uiteraard met de nodige checks en balances.”
“Als CIO heb je de missie om IT in dienst van het bedrijf te brengen. En dat doe je niet door steeds maar te zeggen dat je zo bijzonder bent, maar juist door met de inhoud bezig te zijn, met het primaire proces. Dat doe ik als bestuurslid door kansen en ook wel een beetje de bedreigingen van IT te laten zien. Hoe kun je het allemaal gebruiken? Dat vraagt om mooie voorbeelden van zaken als data gedreven management en predictive maintenance.”
Hij heeft diverse concrete uitdagingen op de agenda staan: “IT kan enorm helpen om kosten te besparen èn arbeidsmarktproblemen op te lossen. We hebben dure objecten staan, en als je daar de juiste IT-oplossingen aan toevoegt kun je enorm veelwinst maken. Het kost bijvoorbeeld veel geld om onze objecten te vernieuwen, dus als digitalisering het onderhoud efficiënter maakt levert dat direct voordeel op.”
Bij Rijkswaterstaat is de digitalisering dan ook een onstuitbaar proces. “De rol van de CIO daarbij is om de juiste IT en technologie naar binnen te brengen. Het is belangrijk om hierin kleine stapjes te zetten, om daarmee de plannen en strategie van de organisatie te ondersteunen. Op die manier kan digitalisering daadwerkelijk waarde toevoegen.”
Om die oplossingen op basis van IT ook echt onderdeel te maken van de organisatie heeft hij een slimme manier van samen werken bedacht: “We noemen dat de Werf. Dat is een werkplaats waar we IT en het primaire proces bij elkaar brengen, ongeacht je functie. Het is de opdracht die daar voorop staat, zoals het veilig en bereikbaar maken van Nederland. Dit is een mooi instrument om de exclusiviteit van IT af te halen omdat we met de Werf de disciplines al vroeg bij elkaar brengen. Dan gebeurt het bouwen van een tunnel echt multidisciplinair en verdwijnen de schotten tussen afdelingen.”
Als CIO heeft hij een brede horizon. “We zijn bezig met de komende dertig jaar, maar er gebeurt natuurlijk heel veel in Nederland op het gebied van klimaat, economie, en ruimtelijke inrichting. Dus ook daar zijn we mee bezig, om te kijken wat de rol is van Rijkswaterstaat hierin. Mijn rol als CIO is om altijd te denken aan de digitalisering kansen die kunnen helpen bij het aanpakken van die uitdagingen.”
Ook onderhoud is een belangrijke uitdaging. “Veel van onze ‘kunstwerken’ komen uit de jaren veertig, vijftig en zestig. Die zijn dus relatief oud, hetonderhoud daarvan is een enorme opgave die we niet meer met de hand kunnen doen. Daar hebben we niet meer genoeg mensen voor, dus automatisering en vooral het gebruik van data is essentieel.”
Het gaat in zijn werk echter niet alleen om technologie. “Het is vooral belangrijk dat onze medewerkers zich hierop hun plek voelen. De arbeidsmarkt is krap, en we willen dat onze medewerkers met plezier naar hun werk gaan.We willen een moderne IT-organisatie zijn die met haar arbeidsvoorwaarden kan concurreren met de markt. En we merken dat mensen graag bij een overheidsorganisatie werken die er echt toe doet, waar het werk concreet is. Dat vraagt om leiderschap.”