Vanuit zijn werkkamer in het gemeentehuis in Almere kan Geert-Jan Put zo uitkijken op het naastgelegen pand van de Green Innovation Hub. Rechts daarvan ziet hij vervolgens het gebouw van de Hogeschool Windesheim. In dat blikveld komt veel van de dynamiek samen die de jonge stad Almere in zich herbergt. Waarbij innovatie, duurzaamheid en educatie hand in hand gaan. BTG is al vanaf de start intensief betrokken bij de ontwikkeling van deze bijzondere Hub. Reden voor Petra Claessen om in gesprek te gaan met Put en met Hasib Moukaddim, directeur van de Hogeschool. Een gesprek over de stad van de toekomst en het belang daarin van technologie en duurzaamheid enerzijds en het samenwerken in de triple helix anderzijds.
Een stad die 50 jaar geleden niet eens bestond, en die binnenkort de vijfde grootste gemeente van ons land zal zijn, dat is het verhaal van Almere in een notendop. Geert-Jan Put: “We groeien met 20 procent per jaar. Het streven is om uit te breiden van 230.000 inwoners nu naar ruim 300.000. De roep om duurzame en innovatieve leefoplossingen is dus groot. Dat betekent dat groei aan de ene kant in ons DNA zit, aan de andere kant ben je langzaam maar zeker een gewone stad aan het worden. Dan heb je ook te maken met zaken als onderhoud, beheer en vervanging.”
Het voordeel van de jonge gemeente is dat Almere zich prima kan profileren met de ontwikkelingen rond IT en Technologie. En dat niet alleen, ook op het gebied van duurzaamheid. “Deze stad heeft ook in het DNA dat het een groene, gezonde stad is met ruimte. Het is mooi en uitdagend om die combinatie tussen de techniek en de duurzame groene ontwikkeling in te vullen. De Green Innovation Hub heeft die componenten allemaal in zich. Daarom past dat zo goed bij ons.”
Dat streven komt ook terug in de smart society die Almere langzaam maar zeker aan het worden is, vertelt Put. “Denk aan de nieuwe wijken hier. Waar we in het kader van duurzaamheid bijvoorbeeld kijken naar biobased bouwen. Van plant naar pand, zeg maar. We willen een duurzame en slimme wijk, die optimaal gebruik maakt van technologie en ICT. Bijvoorbeeld door de toepassing van domotica, in huizen, maar ook in hele wijken. Als je kijkt naar de tijdsgeest en de opgaves waar we voor staan, dat kun je niet meer denken vanuit conventionele systemen. Dat moet je doen met innovatie, creativiteit, en door maximale inzet van je ICT-toepassingen. En die zitten in alle facetten; in het bouwproces, in het ontwerpproces, maar ook in de wijk zelf als die er staat.”
Als voorbeeld noemt hij water- en bodemgestuurd ontwikkelen. Zodat een nieuw te ontwikkelen wijk als Pampus maximaal bestand is tegen klimaatveranderingen, maar ook tegen andere uitdagingen van de toekomst. We hebben nu netcongestie in de energie–infrastructuur. We krijgen te maken met congestie in de water–infrastructuur. Allemaal zaken waar je over moet nadenken hoe je dat uiteindelijk in je bouwprocessen op een goede manier gaat aanvliegen. Overigens geldt dat ook voor bestaande wijken”
Put ziet het dan ook als zijn missie om vanuit de economie en de sociale kant de innovatieve krachten binnen de stad te mobiliseren. “Niet langer dat de gemeente wel vertelt wat goed voor je is, maar dat we samen met het bedrijfsleven, het onderwijs en natuurlijk de bewoners kijken hoe we onze wijken op een goede manier kunnen vormgeven.”
Op dat punt speelt de Green Innovation Hub als plek voor ontmoeting, inspiratie en uitwisseling een belangrijke rol. Put is vanuit de gemeente een belangrijke aanjager geweest van de komst van de Hub, samen met de provincie Flevoland en VodafoneZiggo en dus BTG.
Moukaddim vult aan: “Geert-Jan en ik zitten allebei in een organisatie die kijkt hoe we in gezamenlijkheid de stad verder kunnen helpen. Dat gaat vooral over toekomstverkenning. Binnen de Green Innovation Hub, die voor een groot deel wordt gefaciliteerd door de gemeente, komen onderwijs en bedrijfsleven samen. Behalve onderwijs doen wij als Hogeschool ook veel praktijkgericht onderzoek. Zo hebben we bijvoorbeeld een lectoraat Urban Innovation. Binnen dat lectoraat behandelen we onderzoeksvragen over sociale, duurzame en stradsbrede innovatie. De gemeente is met ons in gesprek gegaan, om te kijken hoe wij een bijdrage konden leveren aan de ontwikkeling van de stad.”
Hij vervolgt: “We zijn buren. Het is heel prettig dat we zo dicht bij elkaar zitten, ook als het gaat om kennis en ontwikkeling. De potentie is groot en we werken er hard aan om dat te verzilveren. Aan de ene kant zoeken we partijen waar onze studenten een rol kunnen spelen in het oplossen van vraagstukken. Aan de andere kant komen er ook vragen richting ons lectoraat vanuit andere partijen, die we hier kunnen inbrengen. De kracht van de Hub is dat we hier met verschillende andere onderwijsinstellingen, samen met bedrijven en de overheid, aan projecten werken. Daar zit de winst, want onze studenten zijn wel de professionals van de toekomst die hier moeten werken en leven. Hun innovatieve ideeën zijn vaak geweldig.”
Die samenwerking is cruciaal, stelt Put: “Zo werken we in een triple helix aan de vraagstukken van de stad. Samen ben je veel krachtiger. En dat klinkt misschien vanzelfsprekend, maar Almere is een jonge gemeente waar nog geen historische verbindingen en samenwerkingsvormen waren. Dat moet je opbouwen. Daar zijn we nu als gemeente wel een oliemannetje in. Mooi om te doen, omdat je voortdurend in je ontwikkelingen vernieuwende concepten kunt meenemen. We bouwen hier gewoon een stad van de toekomst.”
Voor Geert-Jan Put vormt de Hub een verbinding vanuit de gemeente naar buiten toe. Met ICT, tech en duurzame concepten. “Dat samenwerken, die ontmoeting, dat verbinden, dat vind ik belangrijk. Met startups en scale-ups. Als je elkaar ziet en spreekt, kennis uitwisselt, dan ontstaat er altijd iets. Innovatie en creativiteit kunnen niet bestaan zonder zo’n plek om dat te faciliteren. We zijn hier nu nog maar kort open, maar ik ben ervan overtuigd dat dit de stad een extra zwengel gaat geven. We staan hier ook in verbinding met een stelsel van andere hubs, binnen het Dutch Metropolitan Innovations (DMI)-ecosysteem. Wij pakken daar wel de lead in en het is voor mij belangrijk dat we dat stevig doorontwikkelen.”
Een van de wensen van zowel de gemeente als het onderwijs is om ook een universiteit toe te voegen aan het opleidingsareaal. En dan als het even kan ook met technisch onderwijs, stelt Moukaddim. “Die ambitie van de gemeente en van de overheid om hier een universitair aanbod te creëren ondersteunen we als hbo natuurlijk van harte. Het lijkt ons mooi als er na het hbo ook weer een doelgroeimogelijkheid is voor onze studenten. Recent nog tijdens een interview zeiden jongeren dat het mooi zou zijn als ze na het afronden van hun hbo-opleiding in deze stad kunnen blijven, om een universitaire opleiding te volgen. Sowieso goed om te zien dat er een generatie ontstaat die graag in Almere wil blijven. Er was ook een tijd dat mensen wegtrokken om te studeren en niet meer terugkwamen. En nu zie je dat er een generatie is die zegt dat de stad bruist en dat ze hier eigenlijk graag willen blijven. Al zie je nu ook dat ze vaak met tegenzin moeten vertrekken naar elders, omdat ze hier moeilijk aan woonruimte kunnen komen.”
Put heeft nog wel een zorg. “Wij gaan als Nederland nogal prat op het feit dat we vooroplopen met zaken als digitalisering, verglazing van steden. Maar ik zie dat de investeringen achter blijven en we achterop dreigen te raken. Een goede regie vanuit het Rijk is hiervoor hard nodig. De zorg van hem en Hasib zit ook op het onderwerp inclusie. Put: “Binnen onze organisatie doen we daar ons best voor, maar je ziet dat het in de maatschappij onder druk staat. En we moeten inclusie blijven bevorderen, want dat is nodig voor creativiteit en innovatie. Je moet daarop blijven investeren, ook als het eens wat minder gaat.”
Moukaddim beaamt dat volmondig. “We hebben meer ouderen en minder jongeren. We kunnen het ons niet veroorloven om talent verloren te laten gaan. Daarom is het onze missie om hbo-onderwijs bereikbaar te maken en te houden voor zoveel mogelijk mensen. Als je alle geledingen van de maatschappij aan boord hebt, dan kun je echt innoveren en creatief zijn. Dan is geen enkele uitdaging te groot.”
BTG is vanaf de start intensief betrokken bij de ontwikkelingen rond de Green Innovation Hub. “Heel belangrijk”, kwalificeert Geert-Jan Put. “Ik denk dat we elkaar enorm kunnen versterken. de BTG heeft natuurlijk een enorme achterban en een enorm netwerk. Veel van jullie stakeholders zijn ook bezig zijn met vraagstukken als het verslimmen en verduurzamen van de stad. En wat zou toch mooi zijn als we ook dat netwerk kunnen verbinden met het netwerk dat hier ontstaat. “
Hasib Moukaddim ziet nog meer verbanden: “Bij veel leden van de BTG lopen onze studenten rond. Ze doen er projecten of werken er. Dus wij zijn langdurig met organisaties als BTG verbonden. De samenwerking binnen de Hub is dan meer een evolutie van onze samenwerking. Zeker als we hier in de Hub meer en bredere ICT-vraagstukken behandelen, zal die verbinding nog meer zichtbaar worden.”
Hasib Moukaddim werkte eerder onder meer als groepsleider in de gesloten jeugdzorg en is sinds 12 jaar verbonden aan de Hogeschool Windesheim in Almere. Eerst als docent sociaal-culturele wetenschappen. Inmiddels zit hij circa 6 jaar in de directie, waarvan het laatste jaar als algemeen directeur. Ruim 13 jaar geleden is in afstemming met de gemeenten en de provincie Flevoland en het ministerie van Onderwijs de stap gezet naar een eigen Hogeschool in Almere. En met succes, want Windesheim Almere mag zich volgens Elsevier Weekblad al jaren tot de beste hbo van Nederland rekenen.
Moukaddim zit in de raden van toezicht van onder andere Jeugdhulp Friesland en iHUB Alliantie. Ook zat hij in de raad van bestuur van Cultuurfonds Almere en de raad van toezicht van de NTR.
Persoonlijke erkenning is er ook. Onlangs won hij de Global People Award in de categorie manager als rolmodel die anderen inspireert op het gebied van inclusie. “Ik heb veel van mijn energie de afgelopen jaren gestopt heb in streven om tot inclusie te komen. En ik gebruik daarin ook mijn rol en mijn functie om die boodschap zo breed mogelijk over te brengen. En daar heb ik deze award voor gekregen; een mooie erkenning.”
Geert-Jan Put is hoofd economische ontwikkeling en grondzaken bij de gemeente Almere. “Ik hou me bezig met de economische ontwikkeling van de stad. Denk aan initiatieven als Green Innovation Hub bijvoorbeeld. Maar ook met het grondbedrijf. Dus alles wat te maken heeft met woningbouw en de ontwikkeling van bedrijventerreinen. Wij werken daarbij veel samen met de metropoolregio Amsterdam (MRA). Ik kijk daar met de andere gemeenten binnen de MRA hoe we de locaties, waar het gaat om kantoren en bedrijfsterreinontwikkeling, op een goede manier programmeren. En hoe we om moeten gaan we met de ruimteclaims. Want de slag om de ruimte is enorm. Daarnaast ben ik voorzitter van de Nederlands Vereniging van Grondbedrijven.“