Het grootste gedeelte van de politieke partijen in Nederland kaart digitale veiligheid aan in het Europese verkiezingsprogramma. Dit blijkt uit een analyse van de Europese verkiezingsprogramma’s van alle deelnemende politieke partijen, uitgevoerd door ICT-kennispartner Legian. “Juist nu er zoveel ontwikkelingen spelen op het gebied van cyberveiligheid en digitalisering, is het goed dat de partijen aandacht geven aan thema’s zoals internationale samenwerkingen, Artificial Intelligence, privacy en de online veiligheid van kinderen”, aldus Nandenie Moenielal, Lead Consultancy & Business Development bij Legian.
Petra Claessen, voorzitter BTG: “Het is bemoedigend om aan de vooravond van de Europese Verkiezingen te zien dat vrijwel alle partijen digitale veiligheid serieus nemen. Onze toenemende afhankelijkheid van ICT maakt ons allen kwetsbaarder, zowel burgers als organisaties in Europa. Daarom is continuïteit in het Europese beleidsprogramma cruciaal voor het realiseren van effectieve oplossingen, waarvan we ook in Nederland de voordelen zullen ervaren. Dit vergt een langetermijnaanpak, juiste prioritering op de Europese agenda en continue investeringen om de gestelde doelen te behalen.”
Veel partijen benadrukken het belang van samenwerking tussen lidstaten. Denk hierbij aan samenwerkingen tussen Europol, Eurojust en nationale autoriteiten, zoals toezichthouders en veiligheidsdiensten. De partijen vinden deze samenwerkingsverbanden belangrijk, vooral om de toenemende cybercrime tegen te gaan. Ook willen partijen door deze samenwerkingen het eventuele machtsmisbruik van grote techbedrijven beperken.
Veilig gebruik AI
In de partijprogramma’s wordt ook veel aandacht besteed aan het verantwoord gebruik van Artificial Intelligence (AI) binnen Europa. Zo willen ChristenUnie en GroenLinks-PvdA bijvoorbeeld een goede, snelle implementatie van de Artificial Intelligence Act. Het CDA is van mening dat er meer Europese standaarden moeten komen voor het veilig gebruik van AI. Ook NSC kan zich hierin vinden: de partij vindt dat regels nodig zijn die “ongewenste ontwikkeling van AI tegengaan”.
Meer dan de helft van de deelnemende partijen wil dat er beter met de privacy van burgers wordt omgegaan. Zo verzet de SP zich tegen de inzet van de Europese digitale identiteit (eID) “zolang onduidelijk is of de technologie betrouwbaar is en data van burgers in veilige handen zijn”. Ook NSC vindt dat burgers zelf controle moeten kunnen houden over hun digitale identiteit(en). Daarom is “terughoudendheid op zijn plaats” bij het opzetten van verplichte overheidssystemen voor digitale identiteiten (bijvoorbeeld bij de aanvraag van een paspoort).
Online veiligheid van kinderen
Ook de online veiligheid van kinderen vinden veel partijen belangrijk. Zo wil de BBB het gebruik van social media algoritmes beperken om kinderen beschermen tegen social media verslaving en mentale problemen. GroenLinks-PvdA wil veilige instellingen invoeren op sites, games en apps voor kinderen, en ChristenUnie wil social media die data van kinderen verkopen, uit Europa weren. NSC spreekt over eerlijke, veilige en transparante sociale media platformen.
“Interessant is dat partijen hierbij verwijzen naar nieuwe wetgeving, zoals de toepassing van Digital Market Acts, Digital Services Act en de AI Act, die moeten bijdragen aan de veiligheid van social media platformen”, zegt Moenielal hierover. Ook spreken partijen zich uit voor Europese alternatieven waarbij bedrijven en burgers bewust kunnen kiezen om data binnen Europa te houden.
De afgelopen jaren heeft de Europese Commissie digitale veiligheid benoemd als een prioriteit; het onderwerp stond hoog op de agenda. Dit blijkt onder meer uit het feit dat in 2021 het beleidsprogramma voor het digitale decennium van Europa gelanceerd is, en er diverse wetten zijn omtrent cyberveiligheid, zoals de NIS2 en de Cyber Resilience Act. Ook heeft Ursula von der Leyen de Europese verklaring over digitale rechten en beginselen onderstekend. “Het is veelzeggend dat het Europees Parlement een sterke positie heeft ingenomen over de bestrijding van cybercriminaliteit, de privacy van burgers en de effecten van social media op kinderen. Oplossingen zijn er namelijk niet op nationaal niveau. Samenwerking over de landgrenzen heen is een essentiële factor als je effectieve resultaten wilt bereiken”, aldus Moenielal.
Uit een meting van de Eurobarometer van mei 2024 blijkt namelijk dat de cybervaardigheden versterkt moeten worden binnen elk bedrijf in Europa. Een prognose van The European Union Agency for Cybersecurity (ENISA) laat zien dat er een nauw verband is tussen cybervaardigheden en cyberdreigingen. “Als de cybervaardigheden onder burgers niet optimaal zijn, vormt dit een grote bedreiging voor het functioneren van netwerk- en informatiesystemen in Europa”, verwacht Moenielal. “Dit is tweeledig. Enerzijds is deskundig personeel essentieel, waar nu al een tekort aan ontstaat. Anderzijds moeten we blijven investeren in de kennis en vaardigheden van elk individu op het gebied van digitale veiligheid.”