Meer dan 70 organisaties hebben hun krachten gebundeld binnen de Nationale Coalitie Duurzame Digitalisering (NCDD). Deze is in het leven geroepen om de belangrijkste knelpunten rondom duurzame digitalisering weg te nemen. De publiek- private samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties staat onder de bezielende leiding van voorzitter Karen van der Zanden. We vragen haar naar de rol van de NCDD in de transitie naar een duurzame digitale sector.
Na mijn studie ben ik bij KLM op het hoofdkantoor aan de slag gegaan. Iedere twee jaar in een andere functie, waardoor je als jong mens een steile leercurve doormaakt. Direct na de fusie met Air France hebben we met beide MT’s een nieuw frequent flyer programma ontwikkeld. Vervolgens werd ik gevraagd leiding te geven aan alle internationale samenwerkingen van de groep. Een periode waar ik meer weg was dan thuis. Omdat de combinatie met een jong gezin niet meer goed paste voor mij, heb ik uiteindelijk de keuze gemaakt om dit prachtige bedrijf te verlaten. Daarna ben ik in een paar functies eindverantwoordelijk geweest voor grote MKB-bedrijven in de reiswereld, totdat ik besloot me te richten op IT, Digitalisering en Innovatie. Vervolgens ben ik bij IT Circle Nederland ingestapt en heb ik een aantal jaren gebouwd aan dit samenwerkingsverband tussen grote organisaties, ‘de eindgebruikers’, waar onderling best practices worden gedeeld.
Mijn levenshouding kenmerkt zich vooral door een enorme nieuwsgierigheid en brede interesse in tal van onderwerpen. Met name op een duurzame bedrijfsvoering. Dat leidde mij al van multinational naar groot MKB en vervolgens naar ondernemer. Vorig jaar heb ik afscheid genomen als directeur van IT Circle Nederland omdat ik het tijd vond om wat nieuws op te pakken. De vraag die toen opdoemde was vooral; waar kan ik het verschil maken, waar kan ik echt bijdragen aan een duurzame samenleving. Ik werd gepolst voor de functie van voorzitter van de Nationale Coalitie Duurzame Digitalisering (NCDD), een programma dat is ondergebracht bij ECP | Platform voor de InformatieSamenleving, en dat paste precies bij mijn werkervaring en ambities. Wat een prachtige uitdaging én met een enthousiast team vanuit ECP.
De aanbieding van het manifest Duurzame Digitalisering aan minister Adriaansens van EZK, ondertekend door een brede vertegenwoordiging van het bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en netwerk- en branche-organisaties, waar ook BTG één van de ondertekenaars van was, markeerde in oktober 2022 de start van de NCDD. We zijn in het leven geroepen om de belangrijkste knelpunten rondom duurzame digitalisering weg te nemen. De coalitie richt zich op het verduurzamen van digitalisering en de kansen van digitalisering voor de maatschappelijke en economische uitdagingen waar we voor staan. Dat vergt een enorme inspanning van alle partijen, waar een publiek-private samenwerking cruciaal voor is.
Denk bijvoorbeeld aan de relatie tussen het digitale- en het energiesysteem. Hoe kunnen we vraag en aanbod bij elkaar brengen? Digitalisering speelt hierin een fundamentele rol en kan een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie.
Het afgelopen jaar is er hard gewerkt aan het creëren van inzicht in de omvang van het gehele onderwerp duurzame digitalisering en waarin de beide transities elkaar kunnen versterken. Waar liggen de kansen voor Nederland, waar zitten de grootste knelpunten, waar moeten we ons op richten? Dit heeft geresulteerd in een position paper ‘Nederland Koploper Duurzaam Digitaal’, dat duidelijk het speelveld en de rol van de NCDD weergeeft. Samen met de handleiding ‘Op weg naar een emissieloze online thuiswerkplek’ aangeboden aan Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander.
De Nationale Coalitie Duurzame Digitalisering heeft als missie Nederland Koploper Duurzame Digitalisering te maken. We bevinden ons nog aan het begin van deze transitie. Een aantal organisaties is hier al actief mee aan de slag en zijn als koplopers binnen de NCDD de stukjes van de puzzel met elkaar aan het delen en ontwikkelen. Maar bij veel organisaties is duurzame digitalisering nog niet prominent in beeld. Het is dus belangrijk om in Nederland met elkaar ook te werken aan bewustwording op dit onderwerp.
De NCDD verbindt, verbreedt en versnelt. Dat doet de coalitie rondom vier programmalijnen: technische innovatie, verduurzamen van IT en IT voor verduurzaming, alle drie gestoeld op noodzakelijke randvoorwaarden, zoals bewustwording, standaarden, het versterken van internationale verbinding, kennis en vaardigheden.
De focus ligt de komende tijd op de verdere opbouw en uitbouw van de coalitie, nieuwe deelnemende organisaties verwelkomen, uitbreiding van de diverse werkgroepen die onder deze programmalijnen vallen en het bijeenbrengen van best practices en kennis en het stimuleren van de adoptie van technische innovatie die bijdraagt aan digitale verduurzaming. Zo ontwikkelen we binnen de werkgroep Duurzame IT bedrijfsvoering een aantal praktische modellen en handvatten waarmee iedereen in zijn/haar IT-organisatie aan de slag kan. Een Sustainability IT Impact Assesment, een nul meting, duurzame IT inkoop, Sustainability by Design vanuit de enterprise architecten groep en nog veel meer. Er is genoeg werk aan de winkel.
Ja, een mooie eer om ook binnen de BTG dit onderwerp te mogen agenderen. BTG laat hiermee zien een vooruitstrevende rol op dit onderwerp te willen pakken. Het is in deze fase vooral belangrijk om inzicht te gaan creëren. Wat is je digitale voetafdruk als organisatie? Wat zijn de belangrijkste onderdelen hiervan, waar zit de meeste impact? Een paar Nederlandse zakelijke dienstverleners hebben dit voor hun eigen organisaties in kaart gebracht. Daaruit blijkt dat 30 tot 50% van de CO2-emissies gerelateerd zijn aan IT en digitalisering. Een substantieel deel of vanuit de accounting kant bezien een materieel onderwerp dus.
De energietransitie en de digitaliseringstransitie bestaan naast elkaar en kunnen elkaar juist versterken. Vanuit de Europese Commissie is dit gelabeld als ‘Twin Transition’, waar beiden elkaar versterken. De opgave voor netzero in 2050 en de deeldoelstellingen voor 2030 zijn enorm. We zullen moeten versnellen met elkaar om deze ambities te bereiken. Het zijn systeemtransities, waar iedereen in de keten met elkaar moet samenwerken. De CSRD wetgeving maakt dat alle grote bedrijven inzicht moeten creëren in hun voetafdruk. En dan niet alleen scope 1 en 2; uitstoot eigen gebouw en vervoer en inkoop energie. Maar juist scope 3, waar het gaat om alle overige en indirecte emissies in de keten van de onderneming. Zowel bijvoorbeeld de inkoop van grondstoffen, halffabrikaten, vervoer, en ook afvalmanagement, zakelijk vervoer. Vaak opereren ondernemingen in ‘eco-systemen’ waardoor alle kleinere organisaties ook moeten voldoen aan de CSRD wetgeving. Ze zijn tenslotte meestal leveranciers in de keten en moeten ook scope 3 informatie gaan opleveren.
Juist een brancheorganisatie als BTG kan hier een cruciale rol in spelen door haar achterban bij elkaar te brengen en dit onderwerp te bespreken. Het belang van de juiste data en het gebruik en/of ontwikkelen van standaarden speelt hier vooral.
Over 5 jaar is het bijna 2030, het jaar waar we ons gesteld hebben om 55% CO2 reductie ten opzichte van 1990 te realiseren. We zijn hard op weg, maar kunnen niet achterover leunen. Het bereiken hiervan valt of staat met de uitvoering van alle plannen. Digitalisering kan hierbij op allerlei manieren positief aan bijdragen. Door enerzijds de eigen digitale voetafdruk in kaart te brengen en te gaan verminderen. Maar juist ook digitalisering is van groot belang om de energietransitie uit te voeren. Denk aan AI, sensor technologie, blockchain, digital twins die inzicht en sturing kunnen geven. Of bijvoorbeeld flexibel energiegebruik door middel van AI, om zo maximaal te profiteren van de duurzaam opgewekte energie en netcongestie tegen te gaan. Of precisie en circulaire landbouw, waar we data binnen de hele productieketen met elkaar delen en zo een duurzame landbouwsector ontwikkelen. En wat te denken van alle technologische innovaties, zoals fotonica waardoor chips sneller en energiezuiniger worden of quantum innovaties. Nederland is van oudsher met grote Technische Universiteiten een kweekvijver van startups en scaleups in dit domein. Daar moeten we met elkaar hard in blijven investeren om Nederland ook voor de toekomst een duurzaam verdienmodel te garanderen.
Bewustwording van het onderwerp, inzicht in je eigen digitale voetafdruk, een nulmeting zodat je kunt sturen en verminderen. Plus samenwerken met je CFO, je compliance officer op het gebied van CSRD-wetgeving en de juiste inrichting van je data governance. Om te voldoen aan de wet- en regelgeving en ook nog eens je eigen organisatie te kunnen sturen zijn veel datapunten nodig. Het is dus belangrijk om daarvoor een goede datastrategie en datagovernance in te richten. Juist samenwerking met andere organisaties binnen de NCDD en de BTG kan hierbij enorm helpen. We hebben allemaal te maken met dezelfde klimaat ambities en dezelfde wet-en regelgeving. Precompetitieve samenwerking om ervoor te zorgen dat we in Nederland koploper zijn en blijven op de onderwerp, dat zou fantastisch zijn!