Nederland heeft de potentie om een koploper te worden in de ontwikkeling van Generatieve artificiele intelligentie (AI) maar dat vereist meer investeringen in startups, supercomputer en Europese samenwerking. Dit blijkt uit het gisteren tijdens een speciale bijeenkomst gelanceerde rapport ‘Generative AI: Europe’s Quest for Regulation and Industry Leadership’. Het rapport is ontwikkeld door EIT Digital, de aanjager van de ICT-sector in Europa, en het Nationaal Groeifonds programma AiNed.
Het rapport biedt concrete handvatten om deze potentie te benutten door meer te investeren in AI-startups, het bevorderen van Europese samenwerking en het verbeteren van de toegang tot High Performance Computing Infrastructure. Tientallen internationale AI-experts hebben bijgedragen aan het onderzoek.
Petra Claessen, voorzitter BTG: “Het rapport illustreert niet alleen de unieke positie die Nederland heeft verworven in het domein van AI, maar benadrukt ook de noodzaak van overheidsinvesteringen om deze leidende positie wereldwijd te handhaven. De huidige ontwikkelingen met betrekking tot het Nationaal Groeifonds zijn dan ook verontrustend. BTG zet zich actief in voor de voortdurende ontwikkeling van AI, in nauwe samenwerking met onze partners. Dit initiatief wordt onder andere gestimuleerd binnen de BTG Expertgroep AI.”
Generatieve AI-tools, zoals de chatbot ChatGPT die eind 2022 werd gelanceerd, zijn nu alledaagse hulpmiddelen geworden voor veel Nederlanders. De impact van generatieve AI op de arbeidsmarkt en het Bruto Binnenlands Product (BNP) is aanzienlijk, wat kansen biedt voor Nederland. Om deze kansen te benutten, stellen de onderzoekers dat Nederland in Europees verband een vuist moet maken, gezien AI geopolitiek is. Alleen op EU-niveau kan Nederland een sterke positie innemen en zelfs een koploper worden.
Hoewel Nederland daarvoor al een goede uitgangspositie heeft, stellen onderzoekers dat er meer nodig is om die potentie verder te verzilveren. Er zijn enkele algemene AI-initiatieven in Nederland, zoals de Nederlandse AI Coalitie, het Nationaal Groeifonds programma AiNed en het GPT-NL project. Echter, er is weinig gerichte inzet op generatieve AI, en de financiële steun vanuit de Nederlandse industrie in samenwerkingsinitiatieven is beperkt. Om de Nederlandse positie te versterken, is meer investering vereist van zowel de overheid als de industrie in een publiek-privaat partnerschap. Daarnaast zijn er meer kapitaalinjecties nodig voor AI-startups, gezien het sterke startupecosysteem van Nederland, maar met onvoldoende middelen voor internationale groei, vooral voor startups in generatieve AI.
Toegang tot High Performance Computing Infrastructure (HPCI) is een probleem voor Nederlandse bedrijven, aldus het rapport. HPCI omvat geavanceerde computers die grote hoeveelheden gegevens snel en efficiënt kunnen verwerken. Het is nodig voor taken zoals simulaties, data-analyse en AI-toepassingen. Een nationale generatieve AI-testfaciliteit moet worden opgezet in samenwerking met de industrie om ontwikkeling en experimenten te ondersteunen.
Hoewel de Nederlandse R&D-instrumenten goed ontwikkeld zijn, is er ook behoefte aan verbeterde innovatie-instrumenten, vooral op digitaal gebied. De overheid moet haar innovatiebenadering herzien om sterke posities te creëren in opkomende digitale domeinen, zoals generatieve AI, met een focus op talentbehoud, betere investeringsafstemming en resultaatgerichte financiering. Het rapport biedt beleidsmakers waardevolle strategische overwegingen voor Nederland en Europa, met een focus op de meest effectieve toepassingen van generatieve AI.
Prof. Dr. Willem Jonker, voorzitter bestuur AiNed: “Dit rapport toont niet alleen de kansen van AI voor Nederland, maar geeft ook aan hoe we concreet die kansen kunnen verzilveren met een gedetailleerd pad voor actieve investeringen in generatieve AI-innovaties. Als we dit goed en gecoördineerd aanpakken binnen Europees verband, kunnen we zelfs binnen Europa de leiding nemen en de potentie voor AI op onze economie en arbeidsmarkt verzilveren, want uit schattingen blijkt dat AI het Bruto Binnenlands Product (BNP) in ons land kan verhogen met negen procent.”
Bekijk hier het hele rapport