Staatssecretaris Raymond Knops (BZK) deelde onlangs de Interbestuurlijke Datastrategie Nederland met de Tweede Kamer over NL DIGITAAL. Deze interbestuurlijke datastrategie schetst op hoofdlijnen hoe de overheid kansen om maatschappelijke opgaven met data op een effectieve manier aan te gaan vaker en beter kan realiseren, waarbij risico’s van datagebruik goed worden afgewogen. Daarnaast bevat de datastrategie eerste suggesties voor verdere uitwerking van systeemfuncties. Een belangrijke strategie die de inzet van data door overheid kan verbeteren.
NL DIGITAAL is in 2019 gelanceerd. Dit is de eerste data-agenda van de overheid ging over open én gesloten data, en tevens over het datagedreven werken op een verantwoorde wijze aldus Knops. “In 2020 bood ik uw Kamer een update aan. De acties in deze data-agenda zijn grotendeels gerealiseerd. Zo is het open data portaal data.overheid.nl fors verbeterd, zijn internationale ethische dataprincipes binnen de OECD vastgesteld en is gericht gewerkt met data aan maatschappelijke problemen. TNO heeft in 2020 samen met de gemeente Zoetermeer een methodiek ontwikkeld voor datagedreven werken in de energietransitie, waarbij data over de sociale en fysieke infrastructuur tot inzichten voor de energietransitie kunnen leiden. Ook is er onderzoek gedaan naar Chief Data Officers, waaruit blijkt dat Nederland klaar is voor de CDO-rol.”
‘Cruciaal voor beleid en samenleving’
De coronacrisis heeft nog eens laten zien hoe cruciaal data zijn voor beleid en samenleving, meldt Knops: “Dankzij een coronadashboard wordt de basis voor ingrijpende beleidskeuzes inzichtelijk gemaakt en dankzij open data-deling dragen veel burgers bij aan het interpreteren en inzichtelijk maken van corona-data. Al bij aanvang van de crisis werd snel duidelijk dat we zonder data stuurloos zijn. Interbestuurlijk was er daarom grote behoefte aan een volgende, nog meer ambitieuze stap. Dit was aanleiding voor versnelling en intensivering van het databeleid, en het opstellen van een Interbestuurlijke Datastrategie. Deze strategie is opgesteld door de verschillende departementen, uitvoeringsorganisaties en koepels van medeoverheden. Verantwoord datagebruik voor maatschappelijke opgaven staan in de datastrategie centraal. De datastrategie pleit voor meer regie op verantwoorde datadeling en de ontwikkeling van een aantal data-systeemfuncties die voor alle overheden beschikbaar zijn.”
De datastrategie is ook expliciet bedoeld als input voor het nieuwe kabinet en is bijgevoegd bij de brief van Knops. “De besluitvorming over deze ambities, en de specifieke dekking van budgettaire gevolgen op de (departementale) begrotingen, is aan een volgend kabinet. Ondertussen zijn er zaken die nu reeds in gang kunnen worden gezet. Zo komt er op korte termijn een pilot adviesfunctie verantwoord datagebruik waar overheden advies kunnen krijgen over de samenhang tussen wat technisch kan, wat juridisch mag en wat ethisch wenselijk is. Er wordt onderzocht hoe data beter vindbaar gemaakt kunnen worden via gemeenschappelijke datacatalogi samen met de dataportal data.overheid.nl, gemeenten, het CBS en het stelsel van basisregistraties. Ook blijven we leren langs de lijn van concrete opgaven: wat gaat goed, waar lopen we tegenaan en wat moet er centraal geregeld worden. In navolging van de Data Agenda Overheid zal uw Kamer regelmatig worden geïnformeerd over de voortgang, monitoring en de geleerde lessen van deze Interbestuurlijke Datastrategie.”
Petra Claessen, CEO BTG/TGG: “Data zijn van cruciaal belang in onze samenleving en voor het beleid van de Nederlandse overheid. Iets wat onder meer tijdens de coronacrisis extra duidelijk is geworden. De Interbestuurlijke Datastrategie Nederland met de Tweede Kamer over NL DIGITAAL deelde die onlangs door staatssecretaris Raymond Knops (BZK) is gedeeld speelt hierbij een belangrijke rol.”