Airbus en VDL Groep bundelen de krachten rondom de ontwikkeling en productie van zogeheten lasercommunicatieterminals voor vliegtuigen: UltraAir. De partijen starten met de ontwikkeling en productie van een prototype. Een eerste testvlucht staat voor 2024 op de planning. De partijen borderen voort op de ontwikkeling die lucht- en ruimtevaartbedrijf Airbus en onderzoeksorganisatie TNO in gang hebben gezet.
De UltraAir-apparatuur maakt het mogelijk om grote hoeveelheden data uit te wisselen met behulp van laserverbindingen, in een netwerk van grondstations en satellieten die in een baan op 36.000 kilometer boven de aarde draaien. Met geavanceerde technologie, waaronder een zeer stabiel en nauwkeurig opto-mechatronisch systeem, kunnen dankzij lasercommunicatieterminals overdrachtssnelheden van gigabits per seconde worden behaald. Tegelijkertijd gaat de technologie verstoring tegen en minimaliseert de kans op intercepties.
Verbinding
Op deze manier zorgt UltraAir ervoor dat militaire vliegtuigen en onbemande luchtvaartuigen verbinding kunnen maken. Zij maken hierbij gebruik van op laser gebaseerde satellietconstellaties, zoals het zogeheten SpaceDataHighway-netwerk van Airbus. In de strategie van Airbus voor het doorontwikkelen van lasercommunicatie vormt dit een belangrijke stap die voor overheids- en defensieklanten de onderscheidende voordelen voor multidisciplinaire samenwerking zichtbaar maakt. Op langere termijn kan UltraAir ook in commerciële vliegtuigen worden toegepast om passagiers in staat te stellen snelle dataverbindingen tot stand te brengen.
De partijen zien lasercommunicatietechnologie als de volgende revolutie in satellietcommunicatie en oplossing voor dataverkeer in het kwantumtijdperk. Door de groeiende vraag naar satellietdiensten worden de grenzen van de capaciteit van traditionele radiofrequenties voor satellietcommunicatie bereikt. Lasersatellietcommunicatie maakt het echter mogelijk om duizend keer zo veel data een factor 10 sneller te verwerken dan via het huidige netwerk.
Weinig last van storingen
Laserverbindingen bieden daarnaast het voordeel dat ze weinig last hebben van storingen en eventuele detectie. In tegenstelling tot de volle radiofrequenties is lasercommunicatie moeilijk te onderscheppen, omdat de bundel smaller is. Lasersatellietterminals zijn daardoor compacter en lichter, verbruiken minder energie en zijn veiliger dan radioverbindingen.
De samenwerking tussen Airbus en VDL omvat de ontwikkeling van een demonstratiemodel en prototype van UltraAir, evenals de benodigde vervolgstappen om UltraAir in volume te produceren. VDL ETG Almelo neemt de productie voor rekening en levert daarnaast onder meer kritische systemen. Airbus brengt UltraAir vervolgens op de markt.
Toegevoegde waarde
“Als hightech-toeleverancier en partner voor bedrijven in met name de halfgeleiderindustrie zien we veel toegevoegde waarde om de uitdagingen van dit project voor Airbus op te pakken”, zegt directeur Sander Verschoor van VDL ETG Almelo. “Om deze complexe terminals, die onder meer worden uitgerust met spiegels en motoren en worden voorzien van mechatronica en optica, in volume te produceren, zullen wij vanaf het begin nauw betrokken zijn bij de ontwikkeling van de technologie. Hier passen we bijvoorbeeld onze systeemarchitectuur en -ontwerpcompetenties toe. Uiteraard werken we daarbij intensief samen met andere partners, zoals Demcon en TNO.”
Airbus en VDL Groep zetten in 2024 vervolgstappen voor de industrialisatie van het prototype om de lasercommunicatieterminal gereed te maken voor de integratie met een vliegtuig. Een testvlucht van het geïndustrialiseerde prototype op een vliegtuig is voorzien in 2025. De ontwikkeling van UltraAir is mogelijk door investeringen van Airbus en VDL Groep en wordt ondersteund door het programma ESA ScyLight (Secure and Laser Communication Technology) en door het toegekende Groeifonds-voorstel NxtGen Hightech, geleid door TNO en een groep Nederlandse bedrijven.
Petra Claessen, Vice-voorzitter BTG en boardmember BTG Service: “De lasercommunicatieterminals die VDL Groep en Airbus ontwikkelen zijn een sterk voorbeeld van innovatieve communicatietechnologieën die belangrijke voordelen bieden. Zo kan meer data worden verstuurd en gegevens sneller worden verwerkt dan met traditionele netwerken, terwijl laserverbindingen weinig last hebben van verstoringen en verstuurde data moeilijk te onderscheppen is. Een interessant project!”